Περισσότερες από 15.000 φωτογραφίες που πλέον ανήκουν στο Αρχείο του ΚΚΕ, βρίσκονται σε δημόσια έκθεση στο Επιμορφωτικό Κέντρο “Χαρίλαος Φλωράκης”. Η συλλογή περιέχει έναν προς έναν χιλιάδες μαχητές και μαχήτριες, εμφανίζει τον τρόπο που έζησαν και πολέμησαν, τον χώρο που κινήθηκαν, τον τόπο που λευτέρωσαν.
Για πολλούς δε γνωρίζουμε τ' όνομά τους. Έχουμε όμως αποτυπωμένη ανεξίτηλα τη μορφή και το έργο τους
Αυτό το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από δωρεές των οικογενειών του Απόστολου Μουσούρη
και του Φώτη Ματσάκα
Στη φωτογραφία διακρίνονται από αριστερά τα μέλη του κινηματογραφικού συνεργείου: Γιάννης, Γιώργος Σεβαστίκογλου, Απόστολος Μουσούρης, Μάνος Ζαχαρίας.
Γι’ αυτήν εδώ τη συλλογή επιλέξαμε ορισμένες φωτογραφίες αντιπροσωπευτικές του συνολικού έργου
Στις φωτογραφίες απεικονίζεται η καθημερινότητα ενός λαϊκού στρατού που ξέρει να χτίζει νέα ζωή με το όπλο στο χέρι
Το κινηματογραφικό συνεργείο δεν ωραιοποιεί, δείχνει τον θάνατο. Είναι πόλεμος, υπάρχουν νεκροί (φωτογραφία από νεκροταφείο κάπου στο βουνό).
Πρόκειται για πολύτιμο υλικό καθώς μας επιτρέπει να έχουμε μπροστά μας ένα προς ένα τα πρόσωπα απλών μαχητών και μαχητριών
Στο αρχείο περιέχονται μια σειρά φωτογραφίες στελεχών του ΚΚΕ που βρίσκονταν στη πρώτη γραμμή. Στη φωτογραφία ο Νίκος Ζαχαριάδης με αξιωματικούς του ΔΣΕ
Ο γιατρός Πέτρος Κόκκαλης, υπουργός της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης με τον στρατηγό του ΔΣΕ Γιώργο Καλιανέση.
Ορισμένες φωτογραφίες είναι μοναδικές. Όπως αυτή του Νίκου Μπελογιάννη που τον έχουμε συνδέσει με την Πελοπόννησο, εδώ φωτογραφημένος στον Γράμμο.
Ο Κώστας Καραγιώργης, διευθυντής του “Ριζοσπάστη” και διοικητής του Κλιμακίου του Γενικού Αρχηγείου στη Νότια Ελλάδα (ΚΓΑΝΕ) εδώ φωτογραφίζεται την περίοδο που πλέον έχει αποσπαστεί στον Γράμμο
Ο Γιώτης (Χαρίλαος Φλωράκης), διοικητής της 1ης Μεραρχίας του ΔΣΕ στη Θεσσαλία, σε μια ανάπαυλα στον Γράμμο
Το φωτογραφικό υλικό απεικονίζει τους μαχητές σε όλες τις στιγμές τους.
Μπάνιο στην Πρέσπα στην ανάπαυλα της μάχης
Πλένουν τα ρούχα τους στο ποτάμι
παίζουν σκάκι
Χορεύουν
Και πάντα μάχονται.
Οσο μελετά κάποιος το υλικό ξεχωρίζουν οι ενότητές του. Για παράδειγμα στην κατασκευή των οχυρωματικών θα βρούμε όλες τις εργασίες.
το κόψιμο των ξύλων
το σκάψιμο της πέτρας
η κατασκευή της μπούκας του πολυβολείου
το στρώσιμο των κορμών
η τελική μορφή των οχυρών - κάστρων
Σ’ αυτόν τον πόλεμο όλα έγιναν με το όπλο στο ένα χέρι και στο άλλο τα εργαλεία.
οι μαχητές έσκαβαν τις αποθήκες, ή τους χώρους των νοσοκομείων
έγραφαν στη γραφομηχανή
μορφώνονταν
μόρφωναν με τον τηλεβόα τους φαντάρους απέναντι
έπαιζαν θέατρο
κρατούσαν τα τηλεφωνεία και τα συνεργεία τους
και βεβαίως πάντα χορεύουνε
και πολεμάνε
Σ’ αυτόν τον πόλεμο η γυναίκα είχε ξέχωρο ρόλο ως μαχήτρια με τ’ όπλο στον ώμο
στην πρώτη γραμμή και τα πολιτικά στελέχη. Εδώ η Αύρα Παρτσαλίδου στη διάρκεια επιθεώρησης ενός έργου.
Εδώ στο βουνό, στον Πυξό, έγινε η συνδιάσκεψη της Πανελλήνιας Δημοκρατικής Ενωσης Γυναικών (ΠΔΕΓ) στο ενδιάμεσο μαχών
Εδώ, έγινε και η μεγάλη εκδήλωση με το τέλος των εργασιών της συνδιάσκεψης της ΠΔΕΓ. Στη φωτογραφία η εκδήλωση λίγο έξω από το χωριό Λαιμός.
Σ’ αυτόν τον πόλεμο οι νεολαίοι ήταν στη πρώτη γραμμή. Eδώ μία από τις εκατοντάδες φωτογραφίες με πρόσωπα νεολαίων μαχητών.
Οι φωτογραφίες του κινηματογραφικού συνεργείου πιστοποιούν ότι ο ΔΣΕ ήταν ένας οργανωμένος λαϊκός στρατός
Οι μαχητές του ΔΣΕ εκπαιδεύονταν από το ντουφέκι ως το οπλοπολυβόλο
στα μεγάλα κανόνια
στα αντιεροπορικά
στα ορειβατικά κανόνια
ο ΔΣΕ είχε δική του σχολή πυροβολικού, εδώ άσκηση πάνω από το χωριό Οξυά.
Εδώ βλέπουμε μέρος της εκπαίδευσης στον πίνακα του πυροβολικού
τμήμα της Σχολής Αξιωματικών του Γενικού Αρχηγείου (ΣΑΓΑ) στο Βίτσι
Άσκηση της ΣΑΓΑ για την κατάληψη του υψώματος του Αη Γιώργη βορειοδυτικά του χωριού Λαιμός.
Παρέλαση τάγματος της ΣΑΓΑ στη Πρέσπα
Εδώ το νοσοκομείο πάνω από τους μύλους του Τίρνοβου.
Στην πόρτα διαβάζουμε “Χειρουργείο Σηπτικό”
Ένας μεγάλος αριθμός φωτογραφιών αφορά στις νοσοκόμες
Ντοκουμέντο από το εσωτερικό στο χειρουργείο
Η κατασκευή του νοσοκομείου στη σπηλιά ανάμεσα Βροντερό και Αγκαθωτό.
Μεταφορά τραυματία
Το προσωπικό του νοσοκομείου στη σπηλιά στο Βροντερό
Η ύπαρξη του ΔΣΕ ήταν άμεσα συνυφασμένη με τη ζωή των ανθρώπων στις ελεύθερες περιοχές
το όργωμα με τα “ζευγάρια”
Μοναδική φωτογραφία στα στάρια στο Αγκαθωτό, που δεν υπάρχει πια σαν χωριό
άνοιγμα δρόμου
με το όπλο στα κατσίκια
συνέλευση στο χωριό
οι μαχητές έπαιρναν μέρος στις δουλιές
Στη Σφήκα η ζωή στο χωράφι ήταν δίπλα στη ζωή του πολέμου, εδώ μια κηδεία
Και ο πόλεμος ήταν πάντα πόλεμος, χωρίς ανάπαυλα
Ένα ιδιαίτερο πακέτο φωτογραφιών προσφέρει πολύτιμη βοήθεια σ' όσους θέλουν να προσδιορίσουν με ακρίβεια τον χώρο όπου συνέβησαν όλα αυτά. Είναι οι φωτογραφίες στις οποίες εμφανίζεται ευρύτερα το τοπίο και μας επιτρέπει να τοποθετήσουμε ακριβώς στο χώρο την κάθε δράση.
Εδώ μια πανοραμική από την Αετομηλίτσα προς τον Σμόλικα, διακρίνονται ο Κλέφτης, η Γύφτισσα, η Πέτρα Μούκα, ενώ σημαντική είναι η πληροφορία και για το μονοπάτι που πάει στην Οξυά του Γράμμου.
Μοναδικό ντοκουμέντο, η Αετομηλίτσα το 1949
Εδώ βλέπουμε μαχητές να κατεβαίνουν από τη θέση Σταυρός με κατεύθυνση το χωριό Γοργοπόταμος. Στο βάθος αριστερά διακρίνεται το πέρασμα της Μπάτρας.
Από αυτήν την φωτογραφία παίρνουμε σημαντική πληροφορία, καθώς είναι στο μονοπάτι για Λιανοτόπι από Στάνη Λάμπρου. Διακρίνεται ο χώρος του νοσοκομείου στη Σκάλα και το λιβαδάκι με το νεκροταφείο του στην απο δω μεριά του ρέματος. Διακρίνονται, επίσης, δεξιά κι απέναντι το Παπούλι και το Τσάρνο.
Εδώ βλέπουμε τη Σκάλα του Πληκατίου, επίσης σημαντικό δρομολόγιο προς τη μεριά της Γράμμουστας
Εδώ βλέπουμε το μονοπάτι από Τσούμια - Γκροπ Τσαπ - Σούφλικα, που γύριζε προς Σγούρο – Λιανοτόπι.
Σε λειβάδι πάνω απ το Πληκάτι, απέναντι ο Σταυρός και ο Λιόγκος.
Εκδήλωση κάτω από τον Σταυρό, δυτικά προς το Πληκάτι
Πολύτιμη φωτογραφία καθώς μας δείχνει τη στράτα που κατέβαινε απο τα Τσούμια προς Αετομηλίτσα. Αριστερά οι Αρένες και πιο χαμηλά δεξιά η Πέτρα Μούκα.
Το μονοπάτι που έρχεται από Λιανοτόπι – Σγούρο για Τσούμια - Αετομηλίτσα
Λεπτομέρεια από τον Αγ. Γερμανό. Είναι χρήσιμη γιατί τα βράχια απέναντι αριστερά μας βοηθούν σήμερα να προσδιορίσουμε την περιοχή.
Εδώ ένα πανοραμικό από τον Πυξό, φαίνεται ο Αγ. Αχίλειος κι απέναντι ο Βαρνούντας και η Μπέλα Βόδα
Εδώ η αξία της φωτογραφίας βρίσκεται στη λεπτομέρεια. Στο πάνω μέρος της φωτογραφίας διακρίνονται με κάλυψη οι καλύβες της ΠΔΚ και της ΚΕ του ΚΚΕ λίγο έξω από το χωριό Πύλη της Πρέσπας.
Μοναδική φωτογραφία γιατί δείχνει στο βάθος το χωριό Κρανιές που δεν υπάρχει σήμερα
Κι εδώ επίσης μοναδική εικόνα με το χωριό Πύλη
Συγκέντρωση μαχητών και κατοίκων του χωριού.
στα Ασκηταριά της μεγάλης Πρέσπας.
Οι Ψαράδες σε μια σπάνια φωτογραφία
Ο Πυξός, το χωριό που οι νικητές το ξεθεμέλιωσαν και δεν υπάρχει σήμερα απ' αυτό πέτρα πάνω στην πέτρα.
Η βάρκα η Ταχεία με την οποία περνούσαν από τη Μικρολίμνη στο Αγκαθωτό
Ένας αρκετά μεγάλος αριθμός φωτογραφιών αφορά στην επίσκεψη του Πωλ Ελυάρ στο Γράμμο και στο Βίτσι
Εδώ με μαχήτριες του ΔΣΕ
Στο χώρο του τυπογραφείου, διακρίνονται οι κάσες με τα γράμματα
Ενα ακόμα γεγονός που καλύπτεται από το συνεργείο είναι η διάσωση των παιδιών στις περιοχές που βομβάρδιζε ο αστικός στρατός. Για αυτήν την ιστορία δημιουργήθηκε μάλιστα και ξεχωριστό φίλμ
τα παιδιά
Στις 28 Αυγούστου 1949 άρχισε η σύμπτυξη των δυνάμεων του ΔΣΕ προς το Πληκάτι κι απο κει στις 29 του μήνα πέρασαν την διάβαση της Μπάτρας, πάνω από τους Χιονιάδες και πήγαν στη ΛΔ της Αλβανίας. Στη φωτογραφία εμφανίζεται η κίνηση ενός αποσπάσματος μαχητών και στο βάθος το πέρασμα της Μπάτρας.
Οι πρώτες μέρες στην Αλβανία πριν την αναχώρηση για τις άλλες χώρες
Στις λαϊκές δημοκρατίες. Χτίστες μιας νέας ζωής, μετέχουν στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού.
